شنوایی‌سنجی یکی از ابزارهای مهم در تشخیص و پایش مشکلات شنوایی است. امروزه، با پیشرفت تکنولوژی، امکان انجام تست‌های شنوایی در منزل فراهم شده است که می‌تواند برای افرادی که دسترسی به کلینیک‌های تخصصی ندارند یا نیاز به پایش مداوم شنوایی دارند، بسیار مفید باشد. در این مقاله، انواع تست‌های شنوایی‌سنجی که در منزل قابل اجرا هستند را از نظر علمی و تجربی بررسی می‌کنیم.
1. تست‌های غربالگری شنوایی در منزل
الف) تست‌های اپلیکیشنی (نرم‌افزاری)
اپلیکیشن‌های تست شنوایی که برای گوشی‌های هوشمند طراحی شده‌اند، به کاربران اجازه می‌دهند تا وضعیت شنوایی خود را به‌طور مقدماتی بررسی کنند. برخی از این اپلیکیشن‌ها عبارتند از:
- Mimi Hearing Test
- Hearing Test by e-audiologia.pl
- Phonak Hearing Test
این اپلیکیشن‌ها معمولاً از طریق ارائه صداهای با فرکانس‌های مختلف، محدوده شنوایی کاربر را می‌سنجند و نتایج را به‌صورت گرافیکی نمایش می‌دهند.
مزایا:
- دسترسی آسان و هزینه پایین
- مناسب برای پایش دوره‌ای شنوایی
- ارائه نتایج تقریبی در مدت‌زمان کوتاه
محدودیت‌ها:
- دقت پایین نسبت به تست‌های کلینیکی
- تأثیرپذیری از کیفیت هدفون و محیط آزمایش
ب) تست‌های ساده با صداهای محیطی
در این روش، فرد می‌تواند با استفاده از منابع صوتی ساده، مانند نجوا کردن، زنگ گوشی، یا تلویزیون، میزان توانایی خود در شنیدن صداهای مختلف را بسنجد. این روش معمولاً توسط افراد مسن برای بررسی افت شنوایی به‌کار می‌رود.
مزایا:
- عدم نیاز به تجهیزات خاص
- انجام آسان در هر مکان و زمان
محدودیت‌ها:
- دقت بسیار پایین
- عدم امکان تشخیص دقیق نوع و شدت کم‌شنوایی
2. تست‌های شنوایی دقیق‌تر در منزل
الف) ادیومتری تون خالص (Pure Tone Audiometry – PTA) در منزل
ادیومتری تون خالص یکی از استانداردترین روش‌های ارزیابی شنوایی است که معمولاً در کلینیک‌ها انجام می‌شود. اما امروزه، برخی دستگاه‌های قابل‌حمل به بازار آمده‌اند که امکان اجرای تست شنوایی سنجی در منزل فراهم می‌کنند.
روش اجرا:
- استفاده از یک ادیومتر پرتابل یا اپلیکیشن تخصصی متصل به هدفون کالیبره‌شده.
- پخش صداهای با فرکانس‌های مختلف (250 هرتز تا 8000 هرتز) و بررسی پاسخ فرد به این صداها.
- ثبت آستانه شنوایی در هر گوش و تحلیل نتایج.
مزایا:
- دقت بالا نسبت به تست‌های ساده
- امکان پایش تغییرات شنوایی در طول زمان
- کاهش نیاز به مراجعه به کلینیک
محدودیت‌ها:
- نیاز به تجهیزات خاص و آشنایی با نحوه اجرای تست
- حساسیت به نویزهای محیطی
ب) تست ادیومتری گفتاری (Speech Audiometry) در منزل
در این روش، به‌جای صداهای خالص، فرد باید کلمات یا جملات خاصی را که از طریق دستگاه یا اپلیکیشن پخش می‌شود، بشنود و تکرار کند.
روش اجرا:
- پخش لیستی از کلمات با شدت‌های مختلف.
- فرد باید کلمات را بشنود و تکرار کند.
- درصد درک گفتار محاسبه می‌شود.
مزایا:
- بررسی شنوایی در شرایط واقعی‌تر
- مناسب برای افراد مسن یا دارای کم‌شنوایی حسی-عصبی
محدودیت‌ها:
- نیاز به فرد دوم برای انجام تست به‌طور دقیق
- حساسیت به محیط انجام تست
ج) تست OAE در منزل (Otoacoustic Emissions)
این تست معمولاً برای نوزادان انجام می‌شود و با بررسی بازتاب‌های صوتی گوش داخلی، وضعیت حلزون شنوایی را ارزیابی می‌کند. برخی دستگاه‌های خانگی برای انجام این تست موجود هستند.
مزایا:
- بدون نیاز به همکاری فرد (مناسب برای نوزادان)
- دقت بالا در تشخیص مشکلات حلزونی
محدودیت‌ها:
- نیاز به دستگاه تخصصی
- عدم تشخیص کم‌شنوایی عصبی
3. محدودیت‌های تست شنوایی‌سنجی در منزل
با وجود پیشرفت‌های تکنولوژی، انجام تست‌های شنوایی در منزل هنوز محدودیت‌هایی دارد:
- تأثیر محیط: وجود نویزهای محیطی می‌تواند دقت تست را کاهش دهد.
- عدم جایگزینی ارزیابی‌های کلینیکی: نتایج این تست‌ها معمولاً به‌عنوان یک غربالگری اولیه قابل‌استفاده‌اند و برای تشخیص دقیق باید به شنوایی‌شناس مراجعه کرد.
- کیفیت تجهیزات: استفاده از هدفون‌های غیرکالیبره یا نرم‌افزارهای غیراستاندارد می‌تواند موجب نتایج نادرست شود.
امروزه روش‌های مختلفی برای تست شنوایی در منزل وجود دارد که بسته به نیاز فرد، سطح دقت و امکانات، می‌توان از آن‌ها استفاده کرد. تست‌های نرم‌افزاری و غربالگری ساده برای بررسی اولیه مناسب هستند، درحالی‌که ادیومتری تون خالص و گفتاری در منزل با تجهیزات پیشرفته‌تر، دقت بالاتری دارند. با این‌حال، برای تشخیص نهایی و انتخاب سمعک یا سایر روش‌های توان‌بخشی، مراجعه به متخصص شنوایی‌شناسی همچنان ضروری است.
